Gent heeft momenteel te kampen met een serieuze wooncrisis. Deze laat zich het hardst voelen in het onderste segment van de private huurmarkt. De prijs van de goedkoopste huurwoningen steeg met bijna 9 procent. Het Vlaams Huurdersplatform stelt dat dit een stijging van al gauw 31 euro per maand inhoudt. Betaalbare huurwoningen zijn weinig tot niet beschikbaar. OCMW Gent onderzocht hoeveel beschikbare en te huur staande woningen in Gent betaalbaar zijn voor mensen met een leefloon. Het antwoord is: geen enkele, behalve als leefloners meer dan 30% van hun inkomen uitgeven aan huurgelden. Zelfs als zij bereid zouden zijn om 50% van hun leefloon aan huurgeld te besteden, komt nog maar 4% van het aanbod op de private huurmarkt in aanmerking.
Kwetsbare jongeren en kinderen zijn de zwaarste slachtoffers van deze wooncrisis. Een gebrek aan alternatieven dwingt gezinnen met kinderen op straat naar de nachtopvang of naar erbarmelijke leegstaande panden. Ze worden gecriminaliseerd waardoor ze van slachtoffer van de wooncrisis opeens daders worden. Deze wooncrisis duurt al jaren. Sommige kinderen en jongeren groeien op zonder enige woonzekerheid, wat hen psychisch en sociaal destabiliseert. Het gaat over gezinnen met kinderen die ‘s ochtends onzeker zijn over het feit of ze in de loop van dag voeding, een douche of een slaapplaats zullen vinden. In deze context moeten ze naar school. Dat legt een enorme hypotheek op de toekomst van deze kinderen en jongeren, maar ook op de hele samenleving. Dak- en thuisloosheid van kinderen en jongeren veroorzaakt een psychologische, pedagogische, sociale en financiële kost voor de hele maatschappij.
Wie is er verantwoordelijk?
Het Gentse stadsbestuur investeert in de strijd tegen kinderarmoede en in woonalternatieven. Dat is nodig want noch het Gentse stadsbestuur noch de civiele samenleving voorzien momenteel in afdoende oplossingen om dak- en thuisloosheid te bestrijden of te vermijden. Dat betekent helaas dat de warme stad die we willen zijn, zich tot sommigen beperkt. Dat is onaanvaardbaar. Net voor deze kinderen en jongeren moet onze stad haar rol als emancipatiemachine kunnen spelen. Dat begint bij stabiele huisvesting.
Verschillende beleidsmakers dragen hier een verantwoordelijkheid, en laten ook het Gentse stadsbestuur en de civiele samenleving in de steek.
Een federale armoedebestrijding begint bij meer investeringen in en uitbreiding van ‘housing first projecten’ Een adequaat armoedebeleid gaat verder dan gedragsverandering, maar trekt de uitkeringen op tot boven de Europese armoedegrens.
De Vlaamse minister van Armoedebestrijding en Wonen schiet tekort door onvoldoende te investeren in de preventie van dak-en thuisloosheid. De drie maanden huurwaarborg verhoogt de drempel voor deze kwetsbare gezinnen. Het woon- en zorgbeleid van de Vlaamse regering lijdt zwaar aan bureaucratisering van regelgeving. Het Groenboek Bestuur (principe 2) belooft nochtans dat de Vlaamse overheid wil inzetten op proeftuinen en regelluwe zones. Er is een hoge nood aan testprojecten met ‘housing first’ als uitgangspunt. En waar de Vlaamse regering meer cocreatie en coproductie belooft, steekt de civiele samenleving al de hand uit om de wooncrisis aan te pakken.
Wat willen we?
De dak- en thuisloosheid van kinderen en jongeren is onaanvaardbaar. Dit is een zware schending van fundamentele kinderrechten, een schandvlek op het label kindvriendelijke stad. De situatie van dak- en thuisloosheid creëert een permanente crisis bij alle betrokken actoren.
We vragen een meer structurele aanpak via sociale projecten waarin het belang van een stabiel huisvesting centraal staat. Het Gentse stadsbestuur bouwde in het verleden al aan een reeks goede voorbeelden: het project ‘leegstand’, het project ‘Instapwonen’, de ‘doorgangswoningen’. Het verleden bewijst dat een woongerichte aanpak werkt.
Enkel: de keten is niet zorgvuldig opgebouwd en er wordt onvoldoende geïnvesteerd in gerichte begeleiding. De nieuwe nachtopvang voor gezinnen schiet tekort in een integratiestreven. Het vervult enkel een minimale opvang op het einde van de keten, meer niet.
Onze eisen zijn de volgende:
We willen dat er ten allen tijde opvang en tijdelijke woonruimte beschikbaar is voor dakloze gezinnen. Noodopvang voor dakloze kinderen en jongeren is cruciaal. Deze dienen voor crisismomenten en de toegang moet dus zeer laagdrempelig zijn.
Om gezinnen te laten groeien naar zelfstandigheid willen we meer solidaire woonprojecten: “housing first” structureel uitbouwen. - Dat kan door de leegstand van publiek patrimonium in handen van de Stad Gent en leegstaande sociale woningen van de huisvestingsmaatschappijen WoninGent én De Volkshaard over te hevelen naar actoren in de civiele samenleving om solidaire woonexperimenten op te zetten. - Dat kan door bestaande woonexperimenten als “leegstand” en “instapwonen” gestaag uit te breiden
We willen dat de Stad Gent ervoor zorgt dat leegstaande private woningen tijdelijk worden overgenomen en gerenoveerd voor sociale doeleinden. Dat kan via het sociaal beheersrecht.
We willen dat meer eigenaars hun private woningen toevertrouwen aan het Sociaal Verhuurkantoor (SVK) van het OCMW. Dat kan door de vele voordelen hiervan nog meer publiek in de verf te zetten.
Samen sterk
We willen van het beleid een concreet plan van aanpak met concrete stappen voor de start van de winteropvang. Het middenveld wil dit beleid samen vormgeven met de Stad Gent. We nemen graag de uitgestoken hand aan om een ketenaanpak vorm te geven en beleid te maken rond thuis- en dakloosheid.
We roepen ook iedereen op bij te dragen aan het solidariteitsfonds, gesteund door enkele sociale organisaties als VZW JONG, Samenlevingsopbouw Gent en Victoria Deluxe en de Olijfboom en vele anderen. Het fonds wordt enkel en rechtstreeks gebruikt om de nodige kosten te kunnen dragen voor de gezinnen in crisis. Kosten als voedsel, dekens, kledij, medicijnen of opvang liggen het meest voor de hand. Rekeningnummer: BE59 3900 1258 7726
Ondertekenaars: VZW Jong Gent in Actie, VZW De Sloep, VZW LEJO, VZW Jong, Werkgroep Vluchtelingen Gent VZW, Victoria Deluxe VZW. Samenlevingsopbouw Gent VZW, VZW Rode Lotus, Hand In Hand Gent, Dienst Outreachend Werk – Stad Gent, CAW Oost-Vlaanderen, Samenhuizen Gent vzw en Huurdersbond Oost-Vlaanderen.